Źródło: Goniec Górnośląski Nr 12/2681
Autor: Iwona Michalak-Widera, Katarzyna Węsierska
Dość często zdarza się, że niektóre dzieci w wieku przedszkolnym nagle zaczynają mówić niepłynnie. Fakt ten zwykle zaczyna niepokoić najbliższych, a zwłaszcza rodziców. Trzy-, czterolatek, który do tej pory radził sobie zupełnie nieźle z mową, pewnego dnia zaczyna mieć kłopot. Coś jakby się popsuło. Z dnia na dzień zamiast powiedzieć płynnie „mamo” – pociecha męczy się i powtarza „ma-ma-mamo”. Niekiedy wręcz nie może wydusić z siebie „mmmm-mamo”. Co robić w takich sytuacjach – pytają zatroskani rodzice?
Po pierwsze – warto skonsultować się z logopedą. Może okazać się, że wystarczy jednorazowe spotkanie. Rodzic otrzyma wskazówki, co do dalszego postępowania z pociechą. Może okazać się również, że po badaniu logopedycznym logopeda zaproponuje terapię, polegającą na mniej lub bardziej bezpośredniej pracy nad płynnością mowy dziecka. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy dziecko oprócz niepłynności ma inne problemy w mówieniu, np. później niż rówieśnicy zaczęło mówić lub mówi mniej wyraźnie niż dzieci w jego wieku.
Po drugie – nie należy wpadać w panikę. Niemal wszystkie dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa miewają problemy z płynnością mowy. Zresztą my dorośli też nie zawsze mówimy płynnie.
Jak rodzice mogą pomóc swojemu dziecku w uporaniu się z niepłynnością w mówieniu? Co powinni robić?
Oto kilka prostych wskazówek dla rodziców i opiekunów:
1. Zwracaj uwagę na to, jak mówisz do dziecka – bądź modelem idealnego mówcy. Staraj się mówić niezbyt szybko. Używaj zrozumiałego słownictwa. Buduj proste zdania. Zawsze zaczekaj kilka sekund, gdy dziecko skończy swoją wypowiedź, nim mu odpowiesz lub je o coś dalej zapytasz. Uczysz je w ten sposób pauzowania. To pomaga zebrać myśli. Dzieci często mówią niepłynnie, gdy są poekscytowane i szybko chcą nam o czymś powiedzieć.
2. Zadawaj mniej pytań swojemu dziecku. Poczekaj, aż samo zacznie Ci o czymś opowiadać. Zamiast pytania możesz komentować to, co dziecko powiedziało. W ten sposób dajesz mu okazję do przysłuchania się Twojemu modelowemu mówieniu.
3. Rozmawiając z dzieckiem, okazuj mu mową ciała, tj. gestami, mimiką, że jesteś zainteresowany tym, co mówi, że go słuchasz. Ważne byś słuchał zawsze tak samo, bez względu na to czy dziecko mówi płynnie, czy też nie! Okazuj, że interesuje Cię, co dziecko mówi, a nie to, w jaki sposób mówi. Okazuj dziecku, że nie jest to dla Ciebie wielkim problemem, gdy ono mówi niepłynne. Twoja akceptacja jest dla niego najważniejsza.
4. Każdego dnia spróbuj znaleźć kilka lub kilkanaście minut na wspólną zabawę z dzieckiem. Postaraj się, by Twoja uwaga koncentrowała się tylko na nim. To dla Ciebie także dobry czas na ćwiczenie zwolnionego sposobu mówienia.
5. Postaraj się nie zapominać, że Twoja pociecha to jeszcze małe dziecko, które ciągle się uczy. Miej racjonalne wymagania. Doceniaj wysiłek, jaki dziecko wkłada w wykonywanie różnych czynności. Nie koncentruj się wyłącznie na efektach tych działań. Im częściej maluch będzie ćwiczyć, tym lepsze będzie osiągać rezultaty. Twoje pochwały mają ogromne znaczenie. Nie zapominaj o tym.
6. Zadbaj o spokojny tryb życia dziecka, regularny sen, stałe pory zasypiania i posiłków. Spróbuj ograniczyć nieco oglądanie telewizji na korzyść zabaw na świeżym powietrzu, gier planszowych czy rysowania. To cenniejsze i rozwijające dla Twojego dziecka.
7. Nie zwlekaj – koniecznie skonsultuj się z logopedą zwłaszcza, gdy:
pomimo zastosowania się do powyższych wskazówek nadal bardzo niepokoi Cię to, co dzieje się z mową Twojego dziecka,
* jeśli jego niepłynność trwa już kilka miesięcy,
* jeśli wydaje Ci się, że niepłynność w mowie dziecka się nasila,
* jeśli dziecko zaczyna uświadamiać sobie, że ma kłopoty z mową.
Skorzystaj z pomocy logopedy specjalizującego się w tzw. balbutologopedii – sprawdź, czy jest to specjalista w zakresie zaburzeń płynności mowy. Logopeda oceni czy niepłynność mówienia Twojego dziecka jest zjawiskiem typowym dla okresu wczesnego dzieciństwa – przejściowym problemem, czy też istnieją obawy, że problem może się nasilać. W zależności od wyniku diagnozy logopeda zdecyduje, jak postępować dalej. Wczesna konsultacja i odpowiednia pomoc logopedyczna mogą zapobiec wystąpieniu w przyszłości problemu jąkania.
