Źródło: Goniec Górnośląski Nr 14/2683
Autor: Iwona Michalak-Widera
W ubiegłym tygodniu, w Poradniku Logopedycznym, mogliście Państwo przeczytać o problemach małych dzieci, które ociągają się z mówieniem. Dziś kolejna część tego swoistego apelu maluchów kierowanego do ich opiekunów. Problem dotyczy dzieci, które w wieku około 2. i więcej lat jeszcze niewiele mówią. Porównywanie z ich rówieśnikami, stawia maluchy w trudnym położeniu, a przecież chodzi o skuteczne komunikowanie z ludźmi. To bardzo ważny aspekt kontaktów społecznych. Dziecko, które nie mówi – w czasie gdy robią to jego koledzy – może mieć w przyszłości problemy szkolne. Warto mieć na uwadze pewne ogólne zasady wspierające rozwój mowy i języka każdego małego dziecka – oto one:
1. Rodzicu! Dbaj o harmonijny rozwój fizyczny, emocjonalny i psychiczny od pierwszych chwil życia Twojego dziecka.
2. Jeśli niepokoi Cię brak reakcji dziecka na dźwięki lub jego reakcje są nieadekwatne do bodźca, koniecznie skonsultuj się z lekarzem audiologiem.
3. Pamiętaj, by Twoje oczekiwania wobec dziecka były dostosowane do jego wieku i możliwości.
4. Zapewniaj dziecku bogactwo różnorodnych doświadczeń: słuchowych, ruchowych, wzrokowych, dotykowych i smakowych.
5. Każdego dnia baw się ze swoim dzieckiem. Powinien to być dla dziecka czas radosnej aktywności, bez przymuszania i karcenia.
6. Jak najczęściej rozmawiaj ze swoim dzieckiem. Opisuj to, co widzicie i robicie. Zadawaj dziecku pytania i odpowiadaj na nie sam. Dziecko uczy się uczestnictwa w rozmowie.
7. Patrz na swoje dziecko, gdy do Ciebie coś mówi, nie przerywaj mu. Dbaj o to, by każdy mógł kolejno się wypowiedzieć.
8. Bawcie się z dzieckiem w wysłuchiwanie różnych odgłosów z otoczenia. Naśladujcie odgłosy zwierząt, pojazdów czy urządzeń, np. hau-hau, ti-ti, bam. Dziecku łatwiej będzie je wypowiedzieć niż trudne słowa. Zamiast: ciężarówka, samochód, itp. maluch powie: brum, brum.
9. Codziennie czytaj swojemu dziecku. Moduluj głosem, by słuchało Cię z zainteresowaniem. Staraj się wodzić palcem po czytanym tekście. W ten sposób wprowadzasz łagodnie dziecko w świat pisma. Wskazuj przedmioty i osoby na ilustracjach. Dopytuj się: gdzie jest? pokaż gdzie? Sprawiasz w ten sposób, że dziecko aktywnie uczestniczy w czytaniu – wychowujesz przyszłego czytelnika.
10. Notuj codzienne osiągnięcia swojego dziecka. Skupiaj się na tym, co dobrze ono zrobiło, opanowało. Łatwiej będzie Ci potem znaleźć pretekst do pochwalenia go za wysiłek, jaki wkłada w żmudną naukę. Nie koncentruj się wyłącznie na efektach.
11. Postaraj się nie porównywać swojego dziecka z innymi dzieci. Nie krytykuj go. Unikaj omawiania problemów dziecka w jego obecności.
12. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, jeśli niepokoi Cię rozwój Twojego dziecka – nie zwlekaj – zasięgnij porady specjalisty. Nie pozwól zbyć się radami innych, że z tego wyrośnie.
W przypadku problemów z mową warto skorzystać z konsultacji logopedycznej. Logopedzi przyjmują bezpłatnie i bez skierowania dzieci, od niemalże urodzenia do 18. roku życia, w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych oraz w niektórych Przychodniach Służby Zdrowia. W przychodni zdrowia potrzebne jest jednak skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu.
Poniżej znajduje się apel, który mogłoby skierować każde dziecko do swojego rodzica. Niech będzie wsparciem dla rodziców niemówiących maluchów. Podpowie Wam jak pomóc swoim dzieciom. Czytając apel, możecie Pańtwo zweryfikować własne poglądy na temat rozwijania i stymulowania mowy w okresie wczesnego dzieciństwa. Stosowanie w praktyce zarekomendowanych zaleceń sprawi, że niemówiące dziecko będzie czuło się bezpieczniejsze, bardziej akceptowane, a przez to szczęśliwsze. To w konsekwencji ułatwi mu nabywanie mowy i swobodne komunikowanie się z otoczeniem. Apel ten jest także pomocny rodzicom dzieci harmonijnie rozwijających się. Stanowi inspirację, jak jeszcze lepiej komunikować się ze swoją pociechą.
Mamo! Tato! Oto, co możecie zrobić, aby mi pomóc pięknie mówić:
1. Wiem, że staracie się dla mnie robić wszystko, co najlepsze.
2. Pamiętajcie! Najważniejsza jest Wasza miłość, akceptacja i wiara w moje możliwości. Im częściej powtarzacie mi, jak dobrze sobie radzę i jak bardzo jesteście ze mnie dumni – tym łatwiej podejmuję nowe wyzwania!
3. Choć martwicie się tym, że ciągle mówię mniej niż moi koledzy, nie dajcie tego po sobie poznać, nie rozmawiajcie o tym w mojej obecności.
4. Bądźcie dla mnie wzorem do naśladowania, wtedy szybciej zacznę mówić. Co powinniście zatem robić? To proste zwolnijcie tempo mowy. Posługujcie się znanym mi słowami. Nowe słowa wprowadzajcie powoli, wielokrotnie mi je powtarzajcie. Budujcie krótkie zdania. Róbcie pauzy podczas wypowiedzi, by nauczyć mnie, że mam czas do namysłu, przed dalszym mówieniem. Moje nieporadne wypowiedzi powtarzajcie wolno i poprawnie, tak jakbyście się upewniali, czy dobrze mnie zrozumieliście. Patrzcie na mnie podczas mówienia. Będę mógł/mogła obserwować ruchy Waszych warg, to pomoże mi uczyć się mówić. Mówcie do mnie z żywą mimiką i modulacją głosu, to sprawi, że słuchanie Was i naśladowanie Waszych wypowiedzi będzie dla mnie atrakcyjniejsze.
5. Aby o tym pamiętać – proszę – powieście sobie mój apel w widocznym miejscu, np. na lodówce.
6. Jeśli jednak to, co zrobiliście do tej pory nie pomaga, koniecznie zaprowadźcie mnie do logopedy. Specjalista zajmujący się pomocą małym dzieciom, które zaczynają mówić później niż ich rówieśnicy, pomoże mi i Wam. Ja nauczę szybciej się mówić, a Wy będzie wiedzieli jak postępować, by mi to ułatwić.
